Lịch sử phát triển của xã hội loài người gắn liền với sự phát triển của những công trình xây dựng. Kim tự tháp đánh dấu sự phát triển rực rỡ của kiến trúc và kết cấu đá. Vạn lý Trường Thành là sự bổ sung của kết cấu khối xây cùng với sự hiện diện của chất kết dính. Đầu thế kỷ XIX, sự ra đời của xi măng poóc-lăng đánh dấu cuộc cách mạng trong vật liệu xây dựng về chất kết dính và bê tông xi măng. Cùng ở đầu thế kỷ XIX, với những bước tiến về công nghệ luyện kim và sản xuất vật liệu kim loại đã cho ra đời các thế hệ vật liệu xây dựng kim loại, nhất là thép, đáp ứng được nhiều yêu cầu kỹ thuật của các công trình xây dựng. Thế kỷ XXI đánh dấu sự ra đời của vật liệu nano cùng với những ứng dụng mạnh mẽ của vật liệu này đã từng bước làm thay đôi căn ban kết cấu và công nghệ xây dựng trong tương lai.

Với những tiến bộ vượt bậc của khoa học công nghệ, yêu cầu về vật liệu xây dựng cùng có nhiều thay đôi. Vật liệu xây dựng ngày nay cần đáp ứng ít nhất 3 tiêu chí cơ ban. Thứ nhất về chất lượng gồm các yếu tố: kha năng chịu lực, các tính chất lý, hóa học. Thứ hai về chi phí ở ca giai đoạn xây dựng, khai thác và tái sử dụng. Thứ ba về môi trường liên quan đến mức độ sử dụng nguyên liệu thô, tổng năng lượng tiêu tốn và khả năng tái chế sau mỗi chu trình khai thác.

Loài người đã bước vào kỷ nguyên của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Vật liệu sử dụng cho xây dựng cùng cần đáp ứng các tiêu chí mới trên nền tảng công nghệ tiên tiến. Có thể tổng hợp 4 yêu cầu của thế hệ vật liệu xây dựng trong kỷ nguyên công nghệ này gồm bền hơn, rẻ hơn, xanh hơn và thông minh hơn.

Trong những thập niên gần đây, ngành Xây dựng, nhất là xây dựng Giao thông của Việt Nam có mức độ ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ nhanh và mạnh. Những ứng dụng khoa học công nghệ tập trung nhiều về vật liệu mới. Nhờ có những bước tiến về vật liệu xây dựng mà những kiến trúc và kết cấu công trình mới, những công nghệ xây dựng mới được phát triển và áp dụng.

Cuốn giáo trình này kế thừa và tham khảo những kiến thức nền tảng của các giáo trình, tài liệu về vật liệu xây dựng của Việt Nam cùng như trên thế giới. Giáo trình “Công nghệ vật liệu mới trong xây dựng” biên soạn phục vụ chương trình đào tạo sau đại học của Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải và cũng là tài liệu tham khảo cho các bậc đào tạo đại học, các kỹ sư và các nhà quản lý. Nội dung giáo trình gồm 5 chương tập trung đề cập đến các vật liệu xây dựng mới, gồm: các thế hệ bê tông xi măng chất lượng cao, công nghệ bê tông asphalt chất lượng cao, công nghệ vật liệu xanh và vật liệu tái chế trong xây dựng, các loại vật liệu thép tiên tiến, vật liệu polyme, vật liệu trang trí, hoàn thiện, chống thấm và cách nhiệt trong xây dựng. Mỗi loại vật liệu được trình bày theo trình tự về khái niệm, đặc điềm, tính chất, cấu trúc, thành phần, phương pháp, công nghệ chế tạo và giải pháp sử dụng hợp lý.